Ενα “αναβαπτισμένο” κεφάλι αγάλματος αφηγείται…

Αφορμή της διάλεξης είναι ένα μαρμάρινο γυναικείο κεφάλι, τμήμα κάποιου άγνωστου αγάλματος της υστεροελληνιστικής περιόδου (2ος- 1ος αι. π.Χ.), που κοσμούσε πιθανότατα κατά την αρχαιότητα κάποιο ιερό ή την αυλή ενός πλούσιου σπιτιού και στη συνέχεια εξαγνίστηκε με το σύμβολο του σταυρού και τις συντομογραφίες IC XΡ ΝΗΚΑ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της περιόδου μετάβασης από την ειδωλολατρία στον χριστιανισμό, το “αναβαπτισμένο” αυτό, με το σύμβολο του σταυρού, αρχαιολογικό εύρημα, που σήμερα εκτίθεται στην έκθεση για το βυζαντινό και το ιπποτικό παρελθόν της Ρόδου, στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, θα ξεδιπλώσει άγνωστες πτυχές της βιαιότητας με την οποία πραγματοποιήθηκε το πέρασμα από την ειδωλολατρία στον χριστιανισμό.

Αν και ήδη από το 325 μ.Χ. ο χριστιανισμός είχε ανακηρυχθεί επίσημη θρησκεία της βυζαντινής αυτοκρατορίας, η ειδωλολατρία φαίνεται ότι διατηρούσε ακόμη βαθιές ρίζες στη συνείδηση του κόσμου. Αυτό πιστοποιείται μεταξύ άλλων από τα διακοσμητικά θέματα σε ψηφιδωτά δάπεδα, από έργα γλυπτικής, νομισματικής, επιγραφικής, κεραμικής και μικροτεχνίας.