Ήταν Τρίτη και το ρολόι έδειχνε 23:21 όταν δύο αμαξοστοιχίες, μία επιβατική και μία εμπορική, συγκρούστηκαν σφόδρα στην Κοιλάδα των Τεμπών, η οποία, εν μία νυκτί, έγινε «κοιλάδα του μαρτυρίου» για τους συγγενείς των 57 θυμάτων που άφησε πίσω του το πρωτοφανές για τα ελληνικά χρονικά σιδηροδρομικό δυστύχημα. Αλλά και τόπος μνήμης για μια ολόκληρη κοινωνία, που συνεχίζει να θρηνεί και να αναρωτιέται «Γιατί χάθηκαν έτσι άδικα 57 ψυχές;» και πώς είναι δυνατόν να συμβεί κάτι τέτοιο εν έτει 2023.
Η ασύλληπτη τραγωδία που συνέβη εκείνο το βράδυ εξακολουθεί, δύο χρόνια μετά, να ρίχνει βαριά τη σκιά της πάνω στη χώρα.
Μια χώρα που συνεχίζει να ζει με το «τραύμα» και για πολλοστή φορά βγαίνει σήμερα στους δρόμους ζητώντας την πλήρη διαλεύκανση των αιτιών του δυστυχήματος και κυρίως απαιτώντας από την Πολιτεία να διασφαλίσει ότι δεν θα ξαναβιώσει ποτέ τέτοιο πόνο.
Μια χώρα που δείχνει να έχει απολέσει -σε μεγάλο βαθμό λόγω της τραγωδίας αυτής- την εμπιστοσύνη της στο κράτος και τους θεσμούς, όπως δείχνει και η δημοσκόπηση της Pulse για λογαριασμό του ΣΚΑΙ.
Μια χώρα που σταχυολογεί το πόρισμα των 180 σελίδων του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), που δόθηκε στη δημοσιότητα την Πέμπτη, αναζητώντας ξεκάθαρες απαντήσεις στο ερώτημα «Ποιος φταίει;» για τις παραλείψεις, τις ολιγωρίες και τις χρόνιες παθογένειες που οδήγησαν στο τραγικό δυστύχημα, αλλά και το επιχειρησιακό χάος που ακολούθησε.
Το χρονικό της τραγωδίας
Εκείνη τη μοιραία Τρίτη τίποτα δεν προμήνυε την τραγωδία που συνέβη λίγα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα. Το αντίθετο μάλιστα, καθώς είχε προηγηθεί το αποκριάτικο τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας.
Η επιβατική αμαξοστοιχία Intercity 62 (IC-62) που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη αναχώρησε από τον σταθμό της Λάρισας στις 23:05, με καθυστέρηση 48 λεπτών, μεταφέροντας 353 επιβάτες, στην πλειοψηφία τους φοιτητές που επέστρεφαν στις σχολές τους.
Σχεδόν την ίδια ώρα, η εμπορευματική αμαξοστοιχία 63503 αναχώρησε από τον σταθμό των Νέων Πόρων με κατεύθυνση προς Λάρισα, επίσης με καθυστέρηση
Για αρκετά χιλιόμετρα οι δύο αμαξοστοιχίες κινούνταν στην ίδια γραμμή, αλλά σε αντίθετες κατευθύνσεις, ώσπου στις 23:21, στο ύψος του οικισμού Ευαγγελισμός του Δήμου Τεμπών, συγκρούστηκαν μετωπικά.
Από τη σφοδρή σύγκρουση εκτροχιάστηκαν οι μηχανές των δύο τρένων καθώς και τα πρώτα βαγόνια της επιβατικής αμαξοστοιχίας, σημειώθηκε μια ισχυρή έκρηξη και μια τεράστια πυρόσφαιρα που προκάλεσε πυρκαγιές στο πρώτο βαγόνι και στο σημείο.
Η θανατηφόρα σύγκρουση στοίχισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους και προκάλεσε τον τραυματισμό άλλων 180. πό τα 57 θύματα, 46 ήταν επιβάτες και 11 μέλη του προσωπικού ή των υπεργολάβων που εργάζονται για τη Hellenic Train. Από τους δε τραυματίες, 81 άνθρωποι τραυματίστηκαν σοβαρά ενώ άλλοι 99 έφεραν ελαφρά τραύματα. Πολλοί ακόμη επιβάτες υπέστησαν ψυχικό σοκ, με τουλάχιστον 22 άτομα να ταλαιπωρούνται ακόμη από σοβαρή διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Στην αρχή οι πληροφορίες ήταν συγκεχυμένες. Η πρώτη κλήση έγινε στο 112 και έκανε λόγο για εκτροπή αμαξοστοιχίας, όμως πολύ σύντομα έγινε αντιληπτό το μέγεθος της τραγωδίας και ότι επρόκειτο για μετωπική σύγκρουση δύο αμαξοστοιχιών.
Ισχυρές δυνάμεις του ΕΚΑΒ και της Πυροσβεστικής καθώς και δυνάμεις της αστυνομίας άρχισαν να φτάνουν στο σημείο. Συνολικά 17 οχήματα και 150 πυροσβέστες, με τη συνδρομή περίπου 40 ασθενοφόρων και περισσότερων από 30 αστυνομικών, συμμετείχαν στην επιχείρηση αντιμετώπισης της κατάστασης και διάσωσης των επιβαινόντων.
Σύντομα άρχισαν να κυκλοφορούν και οι πρώτες αναφορές για νεκρούς. Αρχικά ένας, λίγο αργότερα δύο, τρεις, τέσσερις… Ο τραγικός απολογισμός ήταν 57 νεκροί.
Η Τετάρτη ξημέρωσε βρίσκοντας σύσσωμη τη χώρα να παρακολουθεί συγκλονισμένη τις εξελίξεις. Κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος.
Και στη συνέχεια ξεκίνησε η ταυτοποίηση των σορών με τη μέθοδο του DNA, καθώς λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύχθηκαν από την πύρινη έκρηξη στο πρώτο βαγόνι της επιβατικής αμαξοστοιχίας ήταν εξαιρετικά δύσκολη η ταυτοποίηση.
Παράλληλα, ξεκίνησε και ο «Γολγοθάς» της διερεύνησης των αιτιών του δυστυχήματος, αλλά και ένας δημόσιος διάλογος, σε κοινωνικό, επιχειρησιακό και πολιτικό επίπεδο, με τις συνεπακόλουθες αναπόφευκτες κόντρες, για τις χρόνιες παθογένειες του ελληνικού σιδηροδρόμου, τις ελλείψεις και τυχόν παραλείψεις, τα ενδεχόμενα ανθρώπινα λάθη και τους κακούς χειρισμούς στη διαχείριση της τραγωδίας, που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα με την ίδια ένταση.
ΣΚΑΙ