Με κάθε λαμπρότητα τιμήθηκε σήμερα η 76η επέτειος της απελευθέρωσης του Καστελορίζου από τα κατοχικά στρατεύματα.
Τις εκδηλώσεις παρακολούθησαν, ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας κ. Αλκιβιάδης Στεφανής, ο υφυπουργός Τουρισμού Μάνος Κόνσολας, οι βουλευτές Βασίλης Υψηλάντης, Μίκα Ιατρίδη , Γιάννης Παππάς, Νεκτάριος Σαντορινιός, ο Αρχηγός ΓΕΝ Αντιναύαρχος κ. Νικόλαος Τσούνης, ο διοικητής της 95 ΑΔΤΕ υποστράτηγος Νικόλαος Φλάρης, ο αστυνομικός Διευθυντής κ. Μιχάλης Καληωράκης, ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργος Χατζημάρκος ο δήμαρχος Ρόδου Αντώνης Καμπουράκης, ο δήμαρχος Μεγίστης Γιώργος Σαμσάκος, και εκπρόσωποι των τοπικών αρχών
Tο πρωί, τελέστηκε δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης από τον Μητροπολίτη Σύμης Τήλου Χάλκης και Καστελόριζου κ. Χρυσόστομο. Ακολούθησε η κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των πεσόντων.
Ο περιφερειάρχης όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση μετέβη στη Στρογγύλη όπου επισκέφθηκε το φυλάκιο του νησιού και εν συνεχεία τη Ρω όπου απέτισε φόρο τιμής στο μνημείο της Δέσποινας Αχλαδιώτη.
Μετά το πέρας των εκδηλώσεων ο κ. Χατζημάρκος δήλωσε:
” Σήμερα γιορτάσαμε στη μεγαλύτερη ελληνική Γη. Το Καστελόριζο τη Ρω τη Στρογγύλη. Τη μεγαλύτερη γη που μας συνδέει με τις ρίζες μας, μας δένει με το παρόν μας, μας δίνει προοπτική για το μέλλον μας”.
Η ιστορία
Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1943, το αντιτορπιλικό «Ναύαρχος Κουντουριώτης» καταπλέει στο λιμάνι και το Καστελλόριζο είναι το πρώτο κομμάτι ελληνικής γης που απελευθερώνεται. Το νησί οχυρώνεται και μεταβάλλεται από τους Εγγλέζους σε κέντρο ανεφοδιασμού του συμμαχικού στόλου.
Από τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο του 1943, γερμανικά στούκας αρχίζουν αερομαχίες με τους Συμμάχους, γκρεμίζοντας όσα σπίτια είχανε μείνει όρθια και αναγκάζοντας τους λιγοστούς κατοίκους να εγκαταλείψουν το νησί και να βρεθούν πρόσφυγες άλλοι στις τουρκικές ακτές και άλλοι στο προσφυγικό στρατόπεδο Νουζεϊράτ στη Γάζα της Παλαιστίνης. Μόνο η «Κυρά της Ρω», Δέσποινα Αχλαδιώτη, παρέμεινε στην ομώνυμη βραχονησίδα της για να υψώνει κάθε πρωί την ελληνική σημαία, όπως επί σαράντα χρόνια συνήθιζε να κάνει.
Μετά την απελευθέρωση στο ακατοίκητο νησί έφτασαν εκατοντάδες στρατιώτες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, που μόλις διαπίστωσαν ότι τα σπίτια ήταν αφύλακτα προχώρησαν σε λεηλασίες. Όταν οι παλαιοί κάτοικοι ζήτησαν να επιστρέψουν η πιο εύπορη περιοχή του νησιού πυρπολήθηκε από τους Συμμάχους προκειμένου να καλυφθούν οι λεηλασίες. Στην πυρκαγιά καταστράφηκαν 1.400 σπίτια.[2]
Το 1945, οι Καστελλοριζιοί επιστρέφουν στην πατρίδα τους σε τρεις αποστολές. Η τελευταία είχε σοβαρές απώλειες, αφού ξέσπασε πυρκαγιά στο πλοίο «Εμπάιρ Πατρόλ», το πλοίο στο οποίο επέβαιναν, με αποτέλεσμα να πνιγούν 33 άνθρωποι και να καούν αρκετοί. Τα ονόματα των απολεσθέντων ατόμων είναι γραμμένα σε ειδικό πίνακα, που βρίσκεται στον καθεδρικό ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Το νησί πολλές φορές βομβαρδίστηκε, κάηκε, λεηλατήθηκε και γενικά καταστράφηκε εντελώς. Παρέμεινε υπό συμμαχική στρατιωτική κατοχή, όπως και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, μέχρι τις 7 Μαρτίου του 1948, οπότε ενώθηκε επισήμως με την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων το νησί βομβαρδίζεται και υφίσταται μεγάλες καταστροφές, με αποτέλεσμα το μεγάλο μέρος των κατοίκων του να μεταναστεύσει σε άλλους τόπους, ιδίως στην Αυστραλία.
